24 paź Jak pewne zdanie, okrągłe i ładne lecz błędne, na lata zahamowało rozwój nauki
Tak to czasem bywa, że jedno zdanie, nawet wypowiedziane w dobrej wierze, może wyrządzić ogromne szkody. Tak też się stało na początku XX wieku, kiedy to w pewien słoneczny dzień, przy porannej herbacie, znany neuroanatom i wizjoner – Santiago Ramon y Cajal, rzekł, a asystent zanotował: „W dorosłych ośrodkach nerwowych szlaki nerwowe są ustalone, zakończone, nie do zmienienia. Wszystko może umrzeć, nic się nie zregeneruje.” Wypowiedział, poczuł dumę z tak zgrabnie sformułowanego zdania, upił nieco herbaty i zapalił cygaro, a wszystko potoczyło się już ruchem łańcuchowym, inaczej mówiąc, Santiago wprawił w ruch mechanizm, który na lata zahamował badania nad plastycznością mózgu (paradoksalnie – ruch zahamował) . To mocne sformułowanie stało się dogmatem obowiązującym prawie do końca XX wieku. Aż do lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, dominowało przekonanie, o stałości połączeń w układzie nerwowym ssaków, a więc także ludzi.
Dziś wiemy, iż rozwijający się mózg posiada ogromną zdolność do plastycznej reorganizacji połączeń. Wtedy uczy się najszybciej, przyswaja największą ilość informacji i opanowuje rozległy repertuar sterowania ruchami. Nawet duże uszkodzenie mózgu może ulec kompensacji. Wiemy i w naszym OWI stosujemy, a zdanie biednego Santiago Ramona przeszło do historii, jako przykład szkodliwego bełkotu i jest nauczką dla innych, by nie ulegać pokusie formy, gdy prawdziwość treści nie jest pewna.
Fot. Tomasz Nessing
